O co walczą Zapatyści ?

Historia SempreArte zaczyna się od pewniej bransoletki z koralików. Zakupiona została w sklepie zapatystów w San Cristobal. Wtedy dopiero uczyłam się, kim są zapatyści, kogo przedstawiają te czarne figurki, które sprzedają dzieciaki na ulicach miasta.  

Zapatyści to organizacja w Meksyku, która walczy o prawa rdzennych mieszkańców tego kraju. Powstała w latach 80-tych w Chiapas, najuboższym stanie Meksyku. 1 stycznia 1994, dokładnie w tym samym dniu, kiedy wchodził w życie Pakt NAFTA, czyli porozumienie o wolnym handlu pomiędzy krajami Ameryki Północnej, wybuchło powstanie. Wtedy też po raz pierwszy świat usłyszał o zapatystach. 3 tysiące zamaskowanych żołnierzy wyłoniło się z dżungli i górskich wiosek w południowo-wschodnim stanie Chiapas i zajęło siedem miast, w tym także historyczne, kolonialne miasto San Cristóbal de las Casas.

Za czarnymi kominiarkami lub czerwonymi chustkami widniały twarze o charakterystycznych cechach Majów, ludzi dla których codziennością stały się represje, wyzysk i rasizm. 

Źródło zdjęcia: https://desinformemonos.org

Przez wiele lat rdzenni mieszkańcy Meksyku byli wykluczani z rządowego procesu decyzyjnego. Utworzenie organizacji i wybuch powstania miało na celu zwrócenie uwagi całego świata na problem, a także wymuszenie na rządzie zmian, które mogłyby zapewnić Indianom takie same prawa jak pozostałym mieszkańcom Meksyku. 

Źródło zdjęcia: Arkadiusz Winiatorski, blog "Stones on Travel"

Pakt NAFTA był dodatkowym bodźcem. Jego podpisanie zapowiadało przejęcie znacznej części gruntów przez amerykańskie koncerny. Tak też się stało. Coca Cola wybudowała swoje fabryki, wykorzystując dużą część zasobów wody pitnej. W wiosce San Felipe Ecatepec mieszkańcy muszą iść 2 godziny, aby dostać się do wody pitnej, a w sklepach coca-cola jest tańsza niż woda. Jest mnóstwo małych wiosek, gdzie normalny jest widok starszych panów zebranych pod sklepem, popijających coca-colę. Pakt uderzył równie mocno w rolnictwo. Kukurydza sprowadzana ze Stanów częściowo wyparła lokalną, do tego stopnia, że po dodaniu kosztów importu, w dalszym ciągu amerykański wyrób jest znacznie tańszy.

To już ponad 20 lat odkąd zapatyści walczą o zmiany. Do dzisiaj trwają walki partyzantów z żołnierzami meksykańskiej armii. Z powodu konfliktu ginie rocznie około 100 osób. 

Żródło zdjęcia: Arkadiusz Winiatorski, blog "Stones on Travel"

Zapatyści mają swoje wioski, często położone w górach. Stanowią w pewnym rodzaju autonomię, mają swoje szkoły, szpitale, sklepy. Produkują w nich rzeczy, które następnie są sprzedawane jako pamiątki, a dochód z ich sprzedaży wspiera działanie organizacji.

My także postanowiliśmy dołożyć swoją cegiełkę w tej akcji. Dzięki uprzejmości i pomocy Pani Beatriz z San Cristóbal, na stronie SempreArte dostępne są bransoletki z koralików, które pochodzą z wioski zapatystów niedaleko San Cristóbal.